اسکنوگرام + کاربرد و مزایا

اسکنوگرافی یک تکنیک تصویربرداری تشخیصی است که برای ارزیابی ناهماهنگی‌های طول اندام و مسائل هم ترازی استفاده می‌شود. این روش تصویربرداری پزشکی بینش دقیقی را در مورد ساختار اسکلتی اندام تحتانی ارائه می دهد و اطلاعات ارزشمندی را برای ارزیابی های ارتوپدی و برنامه ریزی درمان ارائه می دهد. در این مقاله، ما به اصول اسکنوگرافی، کاربردهای آنها و اهمیت آنها در زمینه ارتوپدی خواهیم پرداخت.

اسکنوگرام چیست؟

اسکنوگرام (scanogram) یک تصویر رادیوگرافی خاص می باشد که امکان تصویربرداری از تمام طول ستون فقرات یا تمام طول هردو اندام تحتانی را فراهم می کند. جهت تهیه این تصویر باید چند تصویر رادیوگرافی پشت سر هم از بیمار گرفته شود و تصاویر به کمک نرم افزار به هم متصل شود (Stiching)  تا بتوان کل تصویر مورد نظر را در یک کلیشه بدست آورد. در بسیاری از مراکز تصویربرداری چند تصویر مجزا گرفته می شود و بعد این تصاویر به هم متصل می شوند که این روش علاوه بر اینکه مستلزم صرف وقت بسیار می باشد، همچنین امکان جابجا شدن بیمار هم وجود دارد که دقت تصویرهایی که از بهم پیوستن این تصاویر مجزا بدست می آید را کاهش می دهد. مرکز تصویربرداری دکتر جورابیان افتخار دارد که در حال حاضر اولین و تنها مرکز رادیولوژی دیجیتال با قابلیت منحصربه فرد automatic stiching در استان خوزستان می باشد که در این روش تمام تصاویر مورد نظر بصورت اتوماتیک و حد اکثر در مدت ۳۰ ثانیه و بدون کوچکترین جابجایی بیمار گرفته می شود و دقت بسیار بالایی در تصویرهای بدست آمده، دارد.

مزایا و محدودیت های اسکنوگرام

مزایا:

• غیر تهاجمی: اسکنوگرافی در مقایسه با روش های جایگزین مانند سی تی اسکن یا اسکن استخوان غیر تهاجمی است.
• مقرون به صرفه: این تکنیک تصویربرداری عموماً مقرون به صرفه تر از برخی روش های تصویربرداری پیشرفته است.

محدودیت ها:

• دو بعدی: اسکنوگرام ها تصاویر دو بعدی را ارائه می دهند که ارزیابی ساختارهای سه بعدی پیچیده را محدود می کند.
• قرار گرفتن در معرض تشعشع: اگرچه دوز تشعشع نسبتاً کم است، باید به خطرات احتمالی، به ویژه در موارد کودکان توجه شود.

کاربردهای اسکنوگرام

1.  بررسی اختلاف طول اندام های تحتانی که می تواند علت مادرزادی و یا اکتسابی داشته باشد.
2. بررسی انحراف ستون فقرات (اسکولیوزیس).
3. بررسی مشکلات استخوان لگن که باعث انحراف لگن و اختلاف طول اندام ها می شود.

مراحل انجام اسکنوگرام و آماده سازی بیمار

• بیمار در حالت خوابیده روی میز اشعه ایکس قرار می گیرد و هر دو پا کاملاً کشیده می شوند.
• منبع اشعه ایکس در یک فاصله ثابت قرار می گیرد و تصاویر معمولاً از لگن تا مچ پا گرفته می شود.
• برای اطمینان از تصاویر واضح و دقیق، لازم است که بیمار در طول عمل ثابت بماند.
• در برخی موارد، یک شی کالیبراسیون با ابعاد شناخته شده ممکن است در تصویر گنجانده شود تا دقت اندازه گیری افزایش یابد.

تفسیر نتایج اسکانوگرام

رادیولوژیست ها و متخصصان ارتوپدی تصاویر اسنوگرام را برای ارزیابی طول اندام، هم ترازی و هرگونه ناهنجاری موجود تجزیه و تحلیل می کنند. اندازه‌گیری‌ها برای تعیین کمیت تفاوت‌های طول اندام و ناهنجاری‌های زاویه‌ای انجام می‌شود که اطلاعات مهمی را برای برنامه‌ریزی درمان ارائه می‌دهد. مقایسه با مقادیر استاندارد و محدوده مرجع به تعیین شدت ناهماهنگی ها و بدشکلی ها کمک می کند.

نتیجه
اسکنوگرام با ارائه تجزیه و تحلیل دقیق از ساختارهای اسکلتی اندام تحتانی نقش اساسی در ارتوپدی ایفا می کند. از ارزیابی اختلاف طول اندام گرفته تا کمک به برنامه ریزی قبل از عمل، این تکنیک تصویربرداری بینش های ارزشمندی را برای متخصصان ارتوپدی فراهم می کند. با پیشرفت تکنولوژی، ادغام تصویربرداری سه بعدی و سایر نوآوری ها ممکن است دقت و قابلیت های اسکنوگرافی را در حوزه تشخیص ارتوپدی افزایش دهد.