نحوه تشخیص تیروئید

تشخیص بیماری‌های تیروئید فرآیندی جامع است که شامل بررسی علائم بالینی، آزمایش‌های خون، و در صورت نیاز آزمایش‌های تصویربرداری و بیوپسی می‌شود. تیروئید، غده‌ای پروانه‌ای شکل در گردن، وظیفه تولید هورمون‌های تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) را بر عهده دارد که برای تنظیم متابولیسم بدن ضروری هستند.

روش تشخیص تیروئید

مشکلات تیروئید شامل پرکاری (هیپرتیروئیدیسم)، کم‌کاری (هیپوتیروئیدیسم)، گواتر، یا ندول‌های تیروئید است. در ادامه نحوه تشخیص این اختلالات را توضیح می‌دهیم:

1. بررسی علائم بالینی

پزشک ابتدا علائم و سوابق بیمار را بررسی می‌کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• کم‌کاری تیروئید: خستگی، افزایش وزن، حساسیت به سرما، خشکی پوست، یبوست، و افسردگی.
• پرکاری تیروئید: کاهش وزن غیرعادی، تعریق زیاد، تپش قلب، اضطراب، و اسهال.
• بزرگی غده تیروئید یا گواتر: تورم در گردن که ممکن است با مشکلات بلع یا تنفس همراه باشد. علائم بسته به نوع اختلال متفاوت هستند و می‌توانند سرنخ‌های اولیه مهمی برای پزشک فراهم کنند.

---

2. آزمایش‌های خون

آزمایش خون یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای بررسی عملکرد تیروئید است. آزمایش‌های معمول عبارتند از:

• TSH (هورمون تحریک‌کننده تیروئید): میزان این هورمون نشان‌دهنده وضعیت عملکرد تیروئید است. سطح بالا به کم‌کاری و سطح پایین به پرکاری تیروئید اشاره دارد.
• T4 (تیروکسین) و T3 (تری‌یدوتیرونین): اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئیدی برای تأیید تشخیص.
• آنتی‌بادی‌های تیروئیدی: بررسی وجود آنتی‌بادی‌هایی مانند آنتی‌تیروئید پراکسیداز (TPO) برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی مانند هاشیموتو یا گریوز.

---

3. آزمایش‌های تصویربرداری

در صورت مشاهده ندول‌ها یا بزرگی غیرطبیعی غده تیروئید، از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود:

• سونوگرافی تیروئید: تصویری دقیق از ساختار غده تیروئید ارائه می‌دهد و به شناسایی ندول‌ها یا کیست‌ها کمک می‌کند.
• اسکن رادیواکتیو تیروئید: با استفاده از ید رادیواکتیو، فعالیت غده و نوع ندول‌ها (سرد یا گرم) بررسی می‌شود.
• MRI یا سی‌تی‌اسکن: در موارد خاص برای بررسی دقیق‌تر استفاده می‌شود.

---

4. بیوپسی یا آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA)

در صورت وجود ندول یا توده مشکوک، نمونه‌برداری با استفاده از یک سوزن نازک انجام می‌شود. این روش برای بررسی سلول‌های تیروئید و تشخیص احتمال سرطان بسیار مفید است.

---

5. آزمایش‌های مکمل

• اندازه‌گیری کلسیم یا کلسی‌تونین: برای بررسی عملکرد غدد پاراتیروئید یا احتمال سرطان مدولاری تیروئید.
• تست جذب ید رادیواکتیو: برای بررسی میزان جذب ید توسط غده تیروئید، که به تشخیص پرکاری تیروئید کمک می‌کند.

چه چیزی در طول سونوگرافی تیروئید انتظار می رود؟

سونوگرافی تیروئید یکی از روش‌های غیرتهاجمی و ایمن برای ارزیابی غده تیروئید است که از امواج صوتی برای تهیه تصاویر دقیق از این غده استفاده می‌کند.

این روش معمولاً برای تشخیص گواتر، ندول‌های تیروئید، کیست‌ها، یا ارزیابی احتمال سرطان تیروئید به کار می‌رود. در ادامه مراحل انجام این آزمایش توضیح داده می‌شود:

1. آمادگی قبل از سونوگرافی

• نیاز به آمادگی خاصی نیست: سونوگرافی تیروئید به آمادگی قبلی یا ناشتا بودن نیاز ندارد.
• لباس مناسب: بهتر است لباسی راحت بپوشید و در صورت امکان گردن خود را آزاد نگه دارید. ممکن است از شما خواسته شود جواهرات یا گردنبند خود را بردارید.

2. فرآیند انجام سونوگرافی

روند انجام سونوگرافی به شرح زیر است:

الف) وضعیت بیمار

• بیمار بر روی تخت دراز می‌کشد و سر را به سمت عقب خم می‌کند تا گردن در حالت کشیده قرار گیرد. این حالت بهترین دید را برای بررسی غده تیروئید فراهم می‌کند.
• گاهی اوقات از یک بالش کوچک زیر شانه‌ها استفاده می‌شود تا گردن به شکل مطلوب قرار گیرد.

ب) استفاده از ژل سونوگرافی

• یک ژل شفاف و بدون درد روی پوست گردن اعمال می‌شود. این ژل به حذف حباب‌های هوا بین پوست و مبدل (پروب) کمک کرده و تصاویر واضح‌تری ایجاد می‌کند.

ج) حرکت پروب

• پزشک یا متخصص سونوگرافی، پروب دستگاه را روی گردن حرکت می‌دهد تا تصاویر دقیقی از غده تیروئید، رگ‌های خونی، و بافت‌های اطراف تهیه کند.
• پروب امواج صوتی را به بافت ارسال و بازتاب‌های آن را دریافت می‌کند. این امواج به تصاویر دیجیتالی تبدیل می‌شوند.

3. مدت زمان سونوگرافی

• این آزمایش معمولاً حدود 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد و کاملاً بدون درد است.

4. ارزیابی نتایج

• تصاویر تهیه شده توسط پزشک متخصص رادیولوژی بررسی می‌شوند. این تصاویر اطلاعات دقیقی درباره اندازه، شکل، ساختار، و حضور ندول‌ها یا کیست‌ها ارائه می‌دهند.
• اگر ناهنجاری‌ای مشاهده شود (مانند ندول‌های مشکوک یا بزرگ شدن غده)، ممکن است پزشک آزمایش‌های بیشتری مانند بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف (FNA) یا اسکن رادیواکتیو تجویز کند.

5. کاربردهای سونوگرافی تیروئید

سونوگرافی تیروئید برای تشخیص و ارزیابی موارد زیر استفاده می‌شود:

پایش تغییرات در ندول‌ها یا کیست‌های شناخته‌شده.

بررسی وجود ندول‌ها (جامد یا کیستیک) و تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن آن‌ها.

اندازه‌گیری دقیق ابعاد غده تیروئید در موارد گواتر.

کمک به هدایت سوزن در روش‌های تشخیصی مانند بیوپسی.