الاستوگرافی غدد لنفاوی

الاستوگرافی 4 نقطه ای بیشتر برای تشخیص غدد لنفاوی بدخیم استفاده می شود. غدد لنفاوی متاستاتیک سفتی بالاتری نسبت به غدد لنفاوی خوش‌خیم نشان می‌دهند. بنابراین عدد مقیاس الاستوگرافی 1-2 نشان دهنده غدد لنفاوی خوش‌خیم و امتیاز مقیاس الاستوگرافی 3-4 نشان دهنده غدد لنفاوی بدخیم است.

روش های تشخیص رایج، شامل لمس دستی، سونوگرافی معمولی و کالر داپلر، محدودیت های خاصی در مشخص کردن وضعیت غدد لنفاوی دارند. بنابراین لازم است تا تکنیک های تصویربرداری غیرتهاجمی دیگری به این منظور ایجاد شود. در حال حاضر الاستوگرافی یا فیبرواسکن، یک تکنیک تصویربرداری است که عمدتا برای ارزیابی گروه های سطحی غدد لنفاوی شامل گردن، زیربغل و نواحی کشاله ران مفید است.

در این مقاله به صورت عمده به فواید الاستوگرافی جهت افتراق بین بیماری های خوش خیم و بدخیم غدد لنفاوی گردن اشاره می شود.

 

الاستوگرافی غدد لنفاوی چیست؟

بیش از 450 – 400 غدد لنفاوی در بدن وجود دارد که غدد لنفاوی گردن، یکی از گروه های بزرگ (70-60 عدد) است. این غدد غالبا در بیماری های التهابی و سرطانی درگیر می شوند. در بین بیماری های متنوع غدد لنفاوی، متاستاز باعث آشکارترین تفسیر در قوام غدد لنفاوی می شود. تشخیص درگیری غدد لنفاوی در متاستاز برای برنامه ریزی درمان بسیاری از سرطان ها، حیاتی است.

نحوه تشخیص  بزرگ شدن غدد لنفاوی به چه صورتی است؟

بیماری ها و مشکلات غدد لنفاوی می توانند از طریق روش هایی تشخیص داده شوند. این روش ها عبارتند از :

• روش بالینی
• آناتومی بدن
• معاینه دستی
• الاستوگرافی

تکنیک‌های الاستوگرافی

تکنیک های الاستوگرافی غدد لنفاوی را می توان به طور کلی به دو گروه تقسیم کرد: الاستوگرافی کرنشی و الاستوگرافی مبتنی بر موج برشی. الاستوگرافی کرنشی جابجایی بافت را در امتداد محور نیروی اعمالی اندازه گیری می کند. الاستوگرافی مبتنی بر موج برشی یک تکنیک الاستوگرافی است که اخیراً کاربرد زیادی پیدا کرده است. این روش نوع متفاوتی از موج را زمانی که بافت ها به طور مکانیکی توسط پالس های متمرکز تحریک می شوند، اندازه گیری می کند.

روش بالینی

غدد لنفاوی، نگهبانان و بدن انسان در پست های بازرسی هستند و پیام های هشدار در پاسخ به بسیاری از شرایط بیماری زا ارسال می کنند. آن ها اغلب اولین ارگان هایی هستند که به دلیل درگیری ثانویه در بیماری هایی نظیر عفونت، شرایط التهابی و متاستازها به صورت بالینی کشف می شوند.

وضعیت درگیری غدد لنفاوی می تواند قوی ترین نشانه پیش آگهی در بعضی از سرطان های خاص مثل سرطان پستان باشد. همچنین در بسیاری از موارد، بر روی برنامه ریزی درمانی اثرگذار است. بنابراین چک کردن غدد لنفاوی با کمک سونوگرافی یا الاستوگرافی برای افراد مستعد به بیماری بسیار مهم است.

بزرگی غدد لنفاوی به صورت منتشر یا نشان دهنده سرطان غدد لنفاوی (لنفوم) یا اختلالات سیستمیک غیر بدخیم نظیر عفونت ها (ایدز، عفونت های ویروسی و …) است. بنابراین در خصوص اهمیت بالینی کشف و مشخص کردن غدد لنفاوی بزرگ شده و همچنین اثر نهایی آن بر روی برنامه ریزی درمانی بیمار، دیگر بیش از این نیاز به تاکید بیش تر نیست.

آناتومی بدن

بزرگ شدن غدد لنفاوی، به صورت موضعی یا ناحیه ای، نشان دهنده درگیری نواحی آناتومیک خاصی است. برای نمونه، غدد لنفاوی پشت سر، غالبا در عفونت های پوست روی جمجمه درگیر می شوند. در حالیکه وجود غده لنفاوی بالای استخوان ترقوه چپ، نشان دهنده وجود یک سرطان اولیه در دستگاه گوارش است که به آن اصطلاحا غده ویرشو (Virchow’s node) گفته می شود. به همین دلیل افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری ها را دارند باید به طور مرتب توسط الاستوگرافی غدد لنفاوی چک شوند. تا در صورت نیاز، درمان سریعا شروع شود.

معاینه دستی

به طور رایج، برای کشف اختلالات غدد لنفاوی از معاینه دستی و سونوگرافی (شامل سونوگرافی معمولی و سونوگرافی داپلر) استفاده می شود. روش های تهاجمی (نظیر بیوپسی سوزنی) برای تشخیص متاستازهای بزرگ هم حساس و هم اختصاصی هستند. ولی در موارد متاستازهای کوچک و میکروسکوپی دچار محدودیت های جدی است.

با لمس دستی، می توان اطلاعاتی در مورد اندازه، گرمی، دردناک یودن و قوام غدد به دست آورد. هر چند این روش یک تکنیک پایه خوب است. ولی از بررسی غدد ساختمان های داخلی ناتوان است و محدودیت های کاربردی در ارزیابی غدد واقغ شده در عمق پوست دارد. لمس دستی، برای کشف ضایعات بدخیم، حساسیت و اختصاصی بودن پایینی دارد (حدود 64% حساسیت و 85% اختصاصی بودن).

تصویربرداری سونوگرافی غدد لنفاوی (معمولی و داپلر) می تواند ساختمان داخلی این غدد و میزان جریان خون آن ها را بررسی کند. سونوگرافی در مشخص کردن غدد مشکوک از نظر بالینی کمک می کند و غدد مخفی را آشکار می سازد.

تشخیص غدد لنفاوی با استفاده از سونوگرافی معمولی

با ابداع دستگاه های سونوگرافی، با وضوح تصویر بهتر و پروپ های با فرکانس بالا با سایز کوچک تر، حساسیت سونوگرافی در کشف غدد لنفاوی چندین برابر شده است. این پیشرفت ها همچنین امکان مطالعه جزئیات غدد لنفاوی از نظر سایز، شکل و ساختمان داخلی را فراهم کرده است.

بررسی سونوگرافی غدد لنفاوی از نظر سایز، خصوصیات داخلی و یا رسوب کلسیم هر چند در تشخیص متاستاز کمک کننده است. ولی حساسیت و اختصاصی بودن بالایی ندارد. به همین دلیل پزشکان از الاستوگرافی غدد لنفاوی برای بررسی دقیقتر استفاده می کنند.

تشخیص غدد لنفاوی با استفاده از سونوگرافی داپلر

بررسی نحوه گسترش جریان خون در غده لنفاوی و نیز مقاومت عروق، معیارهای تعیین خوش خیم یا بدخیم بودن غدد لنفاوی است. البته هر دوی آن ها، حساسیت و اختصاصی بودن پایینی دارند. با توجه به محدودیت های این روش ها، نیاز به بهبود بیش تر دقت تشخیصی وجود دارد. الاستوگرافی با کمک سونوگرافی، یک ابزار بالقوه برای پر کردن این خلا در بررسی غدد لنفاوی است.

الاستوگرافی

مطالعات مختلف، مفید بودن الاستوگرافی را در تفاوت غدد لنفاویی گردنی خوش خیم از بدخیم را نشان داده اند. استفاده همزمان از سونوگرافی معمولی، سونوگرافی داپلر و الاستوگرافی، به شکل بالقوه ای، توانایی بهبود در عملکرد تشخیص بزرگی غدد لنفاوی دارند.

الاستوگرافی غدد لنفاوی گردن به چه صورتی انجام می شود؟

1. برای انجام الاستوگرافی، نیاز به آمادگی خاصی نیست و مثل انجام سونوگرافی معمولی، بیمار در حالت رو به بالا بر روی تخت معاینه دراز می کشد در حالیکه گردن باید کمی به طرف عقب کشیده شود.
2. بعد از بررسی غدد لنفاوی با سونوگرافی معمولی و داپلر، الاستوگرافی نیز انجام می شود.
3. هنگام انجام عمل الاستوگرافی، بیمار باید از انجام عمل بلع خودداری کند و نفس را نگه دارد تا موقع گرفتن تصویر غدد لنفاوی جابه جا نشود.
4. در صورت انجام همزمان سونوگرافی معمولی همراه با الاستوگرافی برای کشف غدد لنفاوی، متاستازی حساسیت تا 92%، اختصاصی بودن تا 94% و دقت تشخیص تا 93% بهبود پیدا می کند.

عکس واقعی غدد لنفاوی کشاله ران

شکل زیر عکس الاستوگرافی غدد لنفاوی متاستاتیک کشاله ران را نشان می‌دهد. این تصاویر حتما باید توسط پزشک متخصص تحلیل و بررسی شوند تا بیمار بتواند نتیجه درستی برای درمان بگیرد.

 

الاستوگرافی غدد لنفاوی، چه محدودیت هایی دارد؟

یکی از بزرگ ترین محدودیت هایی که برای انجام الاستوگرافی غدد لنفاوی وجود دارد، عدم دسترسی به آن ها به دلیل قرار گرفتن درون حفره شکم و یا  قفسه سینه است. امروزه با کمک سونوگرافی آندوسکوپی و انجام الاستوگرافی به صورت همزمان، می توان به غدد واقع شده در قسمت مرکزی قفسه سینه (مدیاستن)، اطراف معده و اطراف پانکراس دسترسی پیدا کرد.

تفاوت سونوگرافی با الاستوگرافی غدد لنفاوی چیست؟

تصاویر الاستوگرافی نسبت به تصاویر سونوگرافی آندوسکوپی، به تنهایی در تشخیص غدد لنفاوی خوش خیم از بدخیم برتری دارد. از طرف دیگر، می توان از این تصاویر به عنوان راهنمای انجام نمونه برداری سوزنی از غدد ضمن آندوسکوپی استفاده کرد.

نتیجه گیری

الاستوگرافی نسبت به سایر روش های تصویربرداری غیر تهاجمی رایج، بهترین روش برای مشخص کردن غدد لنفاوی است. با پیشرفت الگوریتم های گرفتن تصاویر و بازسازی تصاویر در آینده، کاربرد بالینی الاستوگرافی افزایش پیدا خواهد کرد. این روش می تواند در جمع آوری اطلاعات پیش آگهی به روش غیر تهاجمی برای ارزیابی دقیق تر پیش از عمل جراحی نقش داشته باشد. همچنین یک ابزلر راهنمای با ارزش جهت انجام نمونه برداری غدد لنفاوی از طریق پوست است.